Wat bomen doen voor de vrouwen in Burkina Faso

Neem de witte acacia. Met zijn diepgegroefde schors, witte geurige bloesem en schaduwrijk bladerdek. Deze boom voedt het vee en de bodem en is een lieveling van vele vogelsoorten die juist in het shea-gebied overwinteren. En als drager van nectar voor de bij, is hij belangrijk voor  een rijke shea-oogst. Binnen het project worden er 440.000 nieuwe bomen gekweekt in zogenaamde nurseries. Niet alleen de veelzijdige acacia, maar ook de Afrikaanse baobap, de peperwortelboom, de tamarinde en de neem. De vrouwen uit de streek, die zich doorgaans met de verwerking van sheaboter bezighouden, kregen een training om juist dit soort bomen te stekken en op te kweken. Ze leerden ook dat een diversiteit aan bomen meer bijen, meer bestuiving en dus ook meer sheanoten opbrengt. Met deze kennis kunnen ze ook na afloop van het project nieuwe bomen aanplanten.

Het doel van de aanplant? Het landschap zoals dat vroeger was in ere te herstellen. Niet omdat dat mooier is, maar vooral omdat zo’n mozaïeklandschap zoveel rijker, klimaatbestendiger en ecologisch duurzamer is. Om dit project tot een succes te maken, is de lokale bevolking van plan tot uitvoering betrokken. De focus ligt daarbij op de vrouwen van de shea, aangezien zij heel direct baat hebben bij de biodiversiteit in het landschap. Maar ook de lokale landbouwer profiteert van de soortenrijkdom en verbeterde bodemkwaliteit.

De vrouwen uit Burkina Faso konden deelnemen aan verschillende trainingen, gericht op het herstel van de biodiversiteit in hun gebied. Hou help je een boom groeien of hoe houd je bijen? Die bijen zijn uiteraard belangrijke bestuivers van onder andere de sheaboom, maar hebben nog een bijkomstig voordeel. De productie van honing en de was leveren extra inkomsten op.

Meng (de afval van) gierst, maïs of rijst met koeienvlaaien en uitwerpselen van ander vee, gooi dat samen op een composthoop en je krijgt super voedzame biologische mest. Birds, Bees & Business regelde daarom een training composteren. Na een demonstratie gingen vrouwelijke cursisten met pikhouwelen, harken en zwarte plasticfolie aan de slag om hun eigen composthoop te maken. Met deze zelfgeproduceerde biologische mest kan het land bemest worden zonder kunstmest. Dat is niet alleen een verrijking voor de bodem, maar scheelt ook in kosten. Win-win.

Birds, Bees & Business pakt het probleem van het landschap in de hele breedte aan. Zo verdwenen veel van de oorspronkelijke bomen – de acacia bijvoorbeeld – in de vuurtjes onder de sheakookpotten. Het planten van honderdduizenden nieuwe bomen heeft geen zin als deze manier van werken wordt gehandhaafd. Daarom werden de vrouwen ook getraind in het bouwen van hout besparende kooktoestellen. Deze kooktoestellen gebruiken 60 procent minder brandhout ten opzichte van de traditionele manier van koken. Na een training stapten alvast circa 2.500 huishoudens over op deze nieuwe kooktoestellen. Dat scheelt brandhout, rookuitstoot en CO2  uitstoot en dat is weer beter voor de gezondheid van vrouwen en het milieu. Zij kunnen het geleerde weer doorgeven aan anderen, zodat meer vrouwen hun voorbeeld gaan volgen.

In de komende periode volgen nog meer trainingen, zoals het afbakenen en onderhouden van land voor de teelt van brandhout. Wie brandhout kweekt, spaart bomen. Zo krijgt de beoogde biodiversiteit ook echt de kans zich te herstellen.